ANGKOR TRIP (ตอนเก้า)

ถัดจากปราสาทนครวัดยามเช้า พวกเราก็ไปเที่ยวชมปราสาทกันต่อ ก็เป็นกลุ่มปราสาทเรอลั้วะ

กลุ่มปราสาทเรอลั้วะตั้งอยู่ในเมืองเมืองหริราลัย ซึ่งเป็นเมืองหลวงเก่าก่อนเมืองพระนคร ประกอบด้วยปราสาท 3 แห่ง คือ ปราสาทโลเล็ย ปราสาทพระโค และปราสาทบากอง ถือเป็นปราสาทยุคแรกก่อนปราสาทนครวัด หรือนครธมนานมากทีเดียว

ปราสาทพระโค สร้างในปีพุทธศตวรรษที่ 15 รัชสมัยของพระเจ้าอินทรวรมันที่ 1 เป็นศิลปะแบบพระโค

ปราสาทนี้ สร้างด้วยอิฐทั้ง 6 หลัง แบ่งเป็น 2 แถวแถวละ 3 หลัง ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน ตัวปราสาทเป็นอิฐ แต่กรอบประตูและกรอบหน้าต่างสร้างด้วยหินทราย ปรางค์ประธานอยู่ตรงกลางของแถวหน้า มีจารึกภาษาขอมโบราณที่กล่าวถึงประวัติการสร้างปราสาทแห่งนี้

พื้นที่รองรับน้ำหนักของปราสาททั้ง 6 หลังนั้นเป็น หินทราย ซึ่งมีลักษณะและชนิดของหินเหมือนกับที่นำมาทำประติมากรรมลอยตัวของโคนนทิ

พระเจ้าอินทรวรมันที่ 1 มีบันทึกไว้ว่า ปราสาทกลุ่มนี้มีปราสาท 6 กลังก่อด้วยอิฐบนฐานเดียวกัน
ปราสาทองค์กลาง (ด้านหน้า) สร้างถวายแด่พระเจ้าชัยวรมันที่ 2 ผู้เป็นอัยยิกา (ปู่)
ปราสาทองค์กลาง (ด้านหลัง) สร้างถวายแด่พระมเหสีของพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 มีพระนามว่า ธรนินทรเทวี
ปราสาทองค์ซ้าย (ด้านหน้า) สร้างถวายพระราชบิดาของพระองค์คือปิทวีณทรวรมัน
ปราสาทองค์ซ้าย (ด้านหลัง) สร้างถวายพระราชมารดา
ส่วนปราสาททางขวามืออีก 2 หลังสันนิษฐานว่าคงจะสร้างให้ญาติเช่นกัน
เมื่อสร้างปราสาทนี้เสร็จแล้ว ได้กล่าวถึงปราสาทนี้ว่า สร้างอุทิศถวายแด่พระปรเมธวระ หรือพระเจ้าสูงสุดอีกพระนามของพระศิวะนั่นเอง

ทับหลัง บริเวณผังปราสาทมีลายปูนปั้นประกอบด้วยการสลักทับหลังศิลาทรายแบบนูนสูง ทับหลังสมัยพระโคนั้น นักโบราณคดีนิยมยกย่องว่าเป็นทับหลังที่สวยงาม เหนือกว่าสมัยใดๆ สมัยนี้เริ่มมีศิลปะชวาเข้ามาเกี่ยวข้องเช่น ทับหลังชิ้นหนึ่งภาพสลักหน้ากาลหรือเกียรติมุข (ลักษณะลายหน้าสัตว์ผสมคล้ายหน้ายักษ์บนหน้าสิงห์ มีตากกลมโปนแต่ไม่มีริมฝีปากล่าง) คาบท่อนพวงมาลัย และบนท่อนพวงมาลัยจะมีเทวดาขี่ม้าเรียงกันเป็นแถวท่าทางดูงามลึกซึ้ง

รูปเทพารักษ์หรือทวารบาล ที่ผนังปราสาทพระโคทั้งสี่ด้านไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชายมักยืนอยู่ในซุ้มเรือนแก้วผู้ชายใส่เครื่องศิราภรณ์ประดับศีรษะ มือขวาถือหอก มือซ้ายท้าวสะเอวนุ่งผ้าจีบหน้า คาดเข็มขัดสวยงาม โดยเฉพาะมือที่ถือหอกกำไม้สู้แน่นนัก ทำให้ดูนุ่มนวลเหมือนนาฏลักษณ์

ประติมากรรมลอยตัวรูปโคนนทิ ที่่เรียกว่าปราสาทพระโค เชื่อว่าเป็นเพราะมีรูปโคนนทิ 3 รูป ตั้งอยู่ด้านหน้าของปราสาท